เรื่องเล่าหนุกๆ

  วัดสะกัดน้ำมัน…พิษณุโลก เมื่อนานมาแล้ว เห็นชื่อวัดนี้ก็ว่าแปลกดี สงสัยในใจว่าเขาสกัดน้ำมันอะไร ช่วงนั้นการเจาะน้ำมันปิโตรเลียมที่ลานกระบือ กำแพงเพชรกำลังดัง เป็นอนาคต เป็นความหวังในการพัฒนาประเทศ ในใจก็คิดไปว่าบริเวณแถววัดคงมีการสกัดน้ำมันจากใต้ดินมาแต่โบราณ จนถึงกับนำมาใช้ตั้งเป็นชื่อวัด… ต่อเมื่อมีโอกาสได้มาเที่ยววัด เห็นสถานที่ สภาพแวดล้อม และสัมผัสบรรยากาศโดยรอบ  บริเวณวัดค่อนข้างร่มรื่น มีต้นยางนาสูงเด่นท่ามกลางหมู่แมกไม้ ความคิดหนึ่งก็ผุดขึ้นมา หรือว่า “สะกัดน้ำมัน” จะมาจากการสกัดน้ำมันจากต้นยางนากันนะ… จากพระนิพนธ์ “จดหมายระยะทางไปพิษณุโลก” (พ.ศ.2444) โดยสมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ กล่าวถึงน้ำมันยางของชาวบ้านแถบวัดสนามคลีต่อแดนเมืองพิจิตรว่า “…แล้วดูเขาทำน้ำมันยาง เขาขายกันปิ๊บละ ๖ สลึง ปิ๊บน้ำมันปิโตรเลียมเปนเครื่องตวง…” และเมื่อย้อนดูสินค้าออกจากมณฑลพิษณุโลก ในราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๑๗ น่า ๔๑ ร.ศ.๑๑๙ สำรวจในปี พ.ศ.2441มีรายการสินค้าออก “…น้ำมันยาง ๔,๙๓๑๐ ทนาน ราคาทนาน ละ ๘ อัฐ เงิน ๖,๑๖๓ บาท…” แสดงว่าบริเวณท้องถิ่นแถบนี้มีการสกัดน้ำมันจากต้นยางกันเป็น...

  ระฆังวัดมหาธาตุ พิษณุโลก… วันนี้เข้าวัดพระศรีรัตนมหาธาตุวรมหาวิหาร (วัดมหาธาตุ,วัดใหญ่) พามาชม “ระฆังโบราณ” อายุเกือบ 300 ปี จัดแสดงอยู่ที่ “พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระพุทธชินราช” แต่ใครจะมาต้องดูวันด้วยนะ เขาหยุด วันจันทร์ - วันอังคาร… จากหนังสือ “จดหมายระยะทางไปพิษณุโลก พระนิพนธ์ สมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์” ความตอนหนึ่งว่า “…แวะวัดมหาธาตุ ดูวิหารพระศาสดา ดูวิหารพระเจ้าเข้านิพาน ดูอุโบสถ ดูกุฎพระกัจจาย ที่นี่มีระฆังแขวนอยู่ใบหนึ่ง เปนระฆังทำคราวเดียวกับที่วัดพระบรมธาตุไชยนาท มีอักษรจาฤกว่า - สุภมัศดุพุทธศักราช ๒๒๗๐ปี กับ ๑๑ เดือน กับ ๒๑ วัน ในวัน ๑ ฯ ๖ ค่ำ ปีวอก นักสัตวสำฤทธิศก - มีอายุแก่กว่าวัดบรมธาตุไชยนาท ๒ เดือน แลระฆังที่วัดบรมธาตุไชยนาทขาดหู ที่นี่มีหูต่อเปนที่พอใจมาก ด้วยเห็นขัดข้องมานานแล้ว ที่หูเดิมของรฆังเปนนาค ๔ สาย ข้างบนมีจุก ที่ร้อยกันมาก็เอาโซ่ร้อยนุงนังเข้าไปเหลว ๆ อย่างนั้น ไม่งามไม่ควรกันเลย นี่เข้าง่าย ปลดง่ายทุกอย่างจึงต้องเขียนไว้ดู** หูต่อที่มีรูปครุฑนั้นทำด้วยทองหล่อ ขอรับขอสับโซ่ทำด้วยเหล็กเหนียว…”… สิ่งที่โดดเด่นของระฆังใบนี้คือ ส่วน “หูต่อ” ซ...

“แม่น้ำโพ”…น่านนที ในอดีต หากจะบอกว่า “แม่น้ำโพ” ไหลผ่าน “เมืองพิษณุโลก” หลายคนคงจะงง และสงสัยว่าอยู่ตรงไหน ไม่เคยได้ยินชื่อ ขอบอกว่า ไหลผ่านมากลางเมืองเลย… จากหนังสือ “ภูมะนิเทศ” เล่มต้น อธิบายไว้ว่า หัวเมืองซึ่งตั้งอยู่ที่ “แม่น้ำโพ” ชื่ออะไรบ้าง ได้แก่ “พิจิตร” “พิศณุโลกย์” “พิไชย” “บางโพ” “ศุโขทัย” และ “สังคโลกย์” … ถึงตรงนี้ก็พอจะเดาได้แล้วว่า “แม่น้ำโพ” ก็คือ “แม่น้ำน่าน” ในปัจจุบันนั่นเอง… ด้วยเหตุนี้ เมื่อ แม่น้ำโพ(แควใหญ่) ไหลไปบรรจบกับ แม่น้ำปิง ที่นครสวรรค์  บริเวณนั้นจึงเรียกว่า “ปากน้ำโพ” หาใช่เรียกเพี้ยนมาจาก “ปากน้ำโผล่” ตามที่หลายคนเข้าใจกันไม่… จากคำอธิบายถึงหัวเมืองที่ตั้งอยู่ที่ แม่น้ำโพ จะเห็นได้ว่ามี “เมืองบางโพ” อยู่เหนือสุด ปัจจุบันถูกลดความสำคัญลงโดยรวมกับท่าอิฐ เป็นตำบลท่าอิฐ  อำเภอเมืองอุตรดิตถ์… เมืองบางโพในอดีตเป็นตลาดเมืองท่าขนาดใหญ่ แม่น้ำที่ไหลผ่านเมือง จึงถูกเรียกขานจากผู้คนที่เดินทางค้าขายว่า “แม่น้ำโพ” และเรียกเรื่อยไปจนไปถึงนครสวรรค์ที่ “ปากน้ำโพ” และเรียกแม่น้ำที่ไหลต่อไปจากนั้นว่า “แม่น้ำเจ้าพญา(พระยา)”… “แม่น้ำโพ” อาจเป็นเพียงรอย...

  วัดใหม่…ใหม่รุ่นทวด… “ วัดใหม่อภัยยาราม” ตั้งอยู่ด้านทิศใต้ของวัดราชบูรณะ มีหลักฐานเป็นเอกสารจากพระนิพนธ์ สมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์  บันทึกไว้ว่า “…แลเดินตามถนนสายกลางเลี้ยวแวะไปข้างขวา เห็นวัดวัดหนึ่ง พระยาเทพาว่าเรียกวัดใหม่ แต่ว่าใหม่ก่อนทวดของเรา โบสถ์อิฐเครื่องประดุ ไม่มีพระอยู่แล้ว…” จากข้อความข้างต้น ไม่ได้แสดงถึงความทรุดโทรมของโบสถ์ บรรยายในลักษณะที่ไม่มีความงามจนน่าสนใจ และเป็นไปได้ว่าเวลานั้น วัดใหม่ไม่มีพระอยู่ประจำวัด… วิเคราะห์จากชื่อ “วัดใหม่” ก็ตรงตัวว่า สร้างขึ้นใหม่ แต่สร้างเมื่อไหร่ไม่อาจทราบได้ ซึ่งก็น่าจะเป็นชื่อเรียกตามภาษาปากชาวบ้าน ส่วน “อภัยยาราม” น่าจะเพิ่มมาภายหลัง… กลับมาที่ “วัดใหม่” เมื่อมีวัดใหม่ ก็น่าจะมี “วัดเก่า” เป็นไปได้ว่าวัดใหม่ ถูกสร้างขึ้นแทนวัดเก่าซึ่งถูกทำลาย(จากไฟไหม้) ซึ่งอาจตั้งในบริเวณเดิม หรือบริเวณใกล้เคียงก็ได้…             ที่มา : สมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์. 2506. จดหมายระยะทางไปพิษณุโลก. วัดใหม่ในปัจจุบันก็เรียกว่าวัดใหม่สมชื่อ เพราะแทบไม่เหลือของเก่าไว้ให้ชื่นชมเลย ยังดี...