บ้านคลอง คลองอยู่ตรงไหน : พิษณุโลก
พิษณุโลก : บ้านคลอง คลองอยู่ตรงไหน
“บ้านคลอง ทำไมถึงเรียกว่าบ้านคลอง มีคลองอยู่ตรงไหน” เป็นความสงสัยมาแต่วัยเด็ก จนมาได้คำตอบ ก็เป็นหมู่บ้านที่มีคลองไง คำตอบง่าย ๆ ไม่น่าคิดมาก แต่ว่าคลองอยู่ตรงไหนล่ะ...
บ้านคลองในอดีตที่มีเอกสารกล่าวถึง คือหนังสือ “จดหมายระยะทางไปพิษณุโลก” พระนิพนธ์ สมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระยา นริศรานุวัดติวงศ์ ความว่า “…ไปตามถนนคลองสุภา ข้ามกำแพงเมือง แลคู ไปสุดถนนลงที่ คลองบ้านคลอง… ปลายคลองว่าไปออกวัดจันทร์ … เลี้ยวเลียบคันคลองไปข้างใต้ดูหมู่บ้านคลอง …ดูไปสิ้นหมู่บ้านแล้วย้อนกลับมาทางเดิม เลียบคันคลองขึ้นไปข้างเหนือจนถึงปากคลองมีหมู่บ้านตลอด…ที่ปากคลองมีวัดเรียกว่าวัดยาง…”
ถ้าเป็นคนรุ่นใหม่คงเกิดไม่ทันเห็นสภาพคลอง เผอิญว่าผมเป็นคนรุ่นเก่าจึงพอได้ทันเห็นสภาพคลองบ้าง แต่ก็เรียกไม่ได้เต็มปากว่าคลอง เพราะเป็นคลองที่เล็กและไม่ค่อยจะมีน้ำ เรียกว่าคลองดินเสียมากกว่า ถ้าเปรียบกับสภาพปัจจุบัน คลองบ้านคลองเริ่มตั้งแต่แม่น้ำน่าน(แควใหญ่)บริเวณวัดยาง เลียบมาตามถนนปราบไตรจักรในปัจจุบัน ถึงสี่แยกบ้านคลอง ไปตามถนนสีหราชเดโชชัย เลียบถนนมาเรื่อย ๆ จนเข้าสู่ถนนไชยานุภาพต่อไปจนสุดที่แม่น้ำน่านข้างวัดจันทร์ตะวันตก...
ลำคลองจากวัดยางจนถึงถนนไชยานุภาพนั้นค่อนข้างเล็กจนดูไม่ใคร่ออกว่าเป็นคลอง ด้วยถูกถนนเบียดบังไปมาก ส่วนคลองที่ต่อไปจนถึงวัดจันทร์กว้างกว่า คะเนได้ราว ๒ วา ในช่วงวัยเด็กยังทันได้เห็นการใช้ประโยชน์จากคลองครั้งหนึ่ง โดยมีการสูบน้ำจากแม่น้ำน่านมาลงคลองตรงปากคลองวัดจันทร์เพื่อนำไปใช้ทำนา ที่นาปู่ย่าของผม ไม่ได้ติดกับคลองหลัก แต่ก็มีคลองย่อยดึงน้ำเข้าไปใช้ทำนาได้...
คลองบ้านคลองนี้ใช้ประโยชน์เพื่อการเกษตรด้านนอกกำแพงเมือง ฝั่งตะวันตก มาแต่โบราณ แต่จะก่อนสมัยรัชกาลที่ ๕ ขึ้นไปกี่มากน้อยไม่ทราบได้ นอกจากนี้ยังมีคลองขวางตัดไปเชื่อมต่อกับคูเมือง สร้างเป็นเครือข่ายคลองให้กว้างขวางขึ้น ที่ยังมีชื่อหลงเหลืออยู่คือถนนคลองสุภา อยู่ด้านหลังวัดคูหาสวรรค์ผ่านไปถึงหน้าตลาดบ้านคลองไปจนถึงถนนสีหราชเดโชชัย...
ปัจจุบันคลองต่าง ๆ ที่กล่าวมาทั้งหมดนี้ไม่เหลือสภาพคลองหรือคูน้ำให้เห็นอีกแล้ว ด้วยกลายสภาพเป็นพื้นถนนไปจนหมดสิ้น ทิ้งปริศนาให้ลูกหลานถามหา…
“…ทำไมชื่อบ้านคลอง มีคลองอยู่ตรงไหน...”
แผนที่เมืองพิษณุโลก : จดหมายระยะทางไปพิษณุโลก พระนิพนธ์ สมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น