วัดเจดีย์ยอดทอง…เจดีย์ทรงพุ่มข้าวบิณฑ์ พิษณุโลก
วัดเจดีย์ยอดทอง…
วัดเจดีย์ยอดทอง เป็นวัดที่อยู่นอกกำแพงเมืองทางด้านทิศตะวันออก เส้นทางเดียวกับทางไปวัดอรัญญิกแต่อยู่ใกล้กำแพงเมืองมากกว่า ปรากฏชื่อในเอกสาร การขึ้นทะเบียนโบราณสถานครั้งแรกโดยกรมศิลปากร ในปี พ.ศ.2479 ในชื่อว่า “วัดยอดทอง” ต่อมาพบปรากฏชื่อในแผนที่จังหวัดพิษณุโลก ของกรมแผนที่ทหารบก พ.ศ.2503 ในชื่อว่า “พระเจดีย์ยอดทอง” มีข้อสังเกตว่า ไม่ได้ลงไว้ว่าเป็น “วัด” อันน่าจะมาจากขณะนั้นมีสภาพเป็นวัดร้าง เหลือสิ่งปลูกสร้างให้เห็นเพียงเจดีย์องค์เดียว กับคูน้ำที่เหลือเกือบรอบองค์เจดีย์ เหมือนเป็นสี่เหลี่ยมจัตุรัส กว้างยาวด้านละประมาณ 100 เมตร…
เจดีย์วัดเจดีย์ยอดทอง ก่อนบูรณะ และหลังบูรณะ
ภาพโดย: กรมศิลปากร
วัดเจดีย์ยอดทองนับว่ามีความสำคัญอย่างมากในเชิงศิลปกรรมและประวัติศาสตร์ เพราะเป็นเพียงโบราณสถานแห่งเดียวในจังหวัดพิษณุโลกที่ยังหลงเหลือรูปแบบศิลปกรรมสุโขทัยให้เห็นเป็นหลักฐานอย่างเด่นชัด นั่นก็คือ เจดีย์ทรงพุ่มข้าวบิณฑ์ หรือเจดีย์ทรงดอกบัวตูม…
แผนที่จังหวัดพิษณุโลก กรมแผนที่ทหารบก พ.ศ.2503
ภาพโดย: หน่วยวิจัยแผนที่และเอกสารประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรม และเมืองจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
จากบันทึกของ “ปฏิพัฒน์ พุ่มพงษ์แพทย์” เมื่อวันที่ 26 สิงหาคม พ.ศ.2514 ความว่า “…ในวัดเจดีย์ยอดทองมีเจดีย์ทรงดอกบัวตูม หรือ พุ่มข้าวบิณฑ์ ยอดมีรอยพอกทับ 1 องค์ แปลกกว่าที่อื่น คือ ที่ส่วนของก้านบัว มีซุ้มพระพุทธรูปทั้งสี่ด้าน ส่วนด้านล่างชำรุดหมด ยังไม่ได้ขุดแต่งและบูรณะ ในสำนักสงฆ์ และ บนเนินโบราณสถาน พบ เศียรพระพุทธรูปสำริด เป็นสมัยสุโขทัยรุ่นแรก พระพักตร์ค่อนข้างกลม คล้ายศิลปะแบบเชียงแสน เศียรพระพุทธรูปสมัยอยุธยา รัศมีสำริด (พระสาวก) สะพายบาตร รูปปูนปั้นหน้าอสูร และภาชนะดินเผา…” จากข้อมูลข้างต้นยิ่งตอกย้ำถึงความสำคัญของเจดีย์ว่ามีเอกลักษณ์ที่แตกต่างไปจากเจดีย์ทรงเดียวกัน…
เศียรพระพุทธรูป พบในวัดเจดีย์ยอดทอง อ.เมือง จ.พิษณุโลก ภาพ วัชรินทร์(ปฏิพัฒน์)26 สิงหาคม 2514
ภาพโดย: ปฏิพัฒน์ พุ่มพงษ์แพทย์
เจดีย์ยอดทองที่เห็นในปัจจุบันได้รับการบูรณะเมื่อปี พ.ศ.2533-2534 ส่วนพื้นที่โบราณสถานโดยรอบได้ดำเนินการขุดค้นในปี พ.ศ.2564 พบแนวกำแพงอิฐล้อมรอบเจดีย์ แนวฐานวิหาร และโบราณวัตถุ สำหรับโบราณวัตถุที่ขุดค้นได้จำนวน 32 ชิ้น ปัจจุบันเก็บรักษาไว้ในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระพุทธชินราช…
สุโขทัยกับสองแคว มีประวัติศาสตร์ร่วมกันมาอย่างยาวนาน ความสัมพันธ์ที่แนบแน่นส่วนหนึ่งได้แสดงออกมาในรูปของศิลปกรรม และ “เจดีย์ยอดทอง” เป็นหลักฐานที่ยืนยันถึงความสัมพันธ์นั้น วัดเจดีย์ยอดทองจึงเป็นอีกสถานที่หนึ่งที่ไม่ควรพลาดในการมาเยือนจังหวัดพิษณุโลก…
#วัดเจดีย์ยอดทอง #เจดีย์ทรงพุ่มข้าวบิณฑ์ #เจดีย์ทรงดอกบัวตูม
สุวัฒน์ หม่นมั่น
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น