วัดอรัญญิก วัดช้างล้อมเมืองพิษณุโลก
วัดอรัญญิก…วัดช้างล้อมเมืองพิษณุโลก
“อรัญญิก” ชื่อนี้คุ้นเคยมาตั้งแต่เด็กด้วยเป็นตำบลใหญ่ใกล้เมือง ประกอบกับชื่อเสียงของมีดดี ต้อง “มีดอรัญญิก” ซึ่งตอนเด็กก็เข้าใจว่าที่ “อรัญญิกพิษณุโลก” ตีมีดขาย…
“วัดอรัญญิก” ช่วงเวลาหนึ่งเคยเรียกว่า “วัดเสด็จ” ดังปรากฏชื่ออยู่ในแผนที่ของกรมแผนที่ทหารบก พ.ศ.2503 และบริเวณใกล้เคียงก็เรียกว่า “บ้านทุ่งเสด็จ”…
แผนที่โดย : กรมแผนที่ทหารบก พ.ศ.2503
ภาพโดย: หน่วยวิจัยแผนที่และเอกสารประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรม และเมืองจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
เมื่อมีโอกาสเข้าไปในวัดอรัญญิกครั้งแรก สิ่งที่สะดุดตาคือ “เจดีย์ทรงแปลก” ดูไม่ได้สัดส่วน แต่ถึงกระนั้นส่วนที่เหลืออยู่ก็ยังแสดงถึงความยิ่งใหญ่ในอดีต สมเป็นวัดสำคัญมาแต่ครั้งโบราณ แต่นั่นก็ยังไม่ได้สร้างความประทับใจได้สักเท่าไหร่…
ต่อแต่เมื่อมีโอกาสมาอีกครั้งพร้อมเวลาในการพิจารณาที่มากขึ้น ก็รู้สึกได้ว่าพลาดไปแล้ว ที่ไม่ได้ให้ความสนใจเท่าที่ควร…
เริ่มจากการมี “คูน้ำล้อมรอบ” ซึ่งไม่ใช่ขนาดธรรมดาสำหรับวัดทั่วไป เมื่อพิจารณาไปที่เจดีย์ประธาน มีฐานขนาดเขียงใหญ่ ที่ผนัง ในอดีตมี “ช้างล้อม” โดยรอบ ถัดไปเป็นฐานเขียงขนาดรองลงมา เหนือขึ้นไปที่เห็นไม่ได้สัดส่วน เนื่องจากมีการพังทลายลงมาทำให้เหลือเป็นทรงกระบอกต่อขึ้นไปยังชั้น “บัวถลา” ที่นิยมกันในศิลปะสุโขทัย ถัดไปเป็น “องค์ระฆัง” ขนาดย่อม ส่วนที่ควรจะมีในชั้นต่อไป คือบัลลังก์ และส่วนยอดไม่ปรากฏให้เห็น…
สภาพที่เหลืออยู่ของ “องค์เจดีย์” ไม่อาจทำให้เห็นภาพที่ยิ่งใหญ่ สวยงามได้ จึงอยากจะเทียบเคียงกับเจดีย์ที่(คิดว่า)คล้าย ๆ กัน นั่นคือเจดีย์ “วัดช้างล้อม” เมืองเก่า สุโขทัย ซึ่งนอกจากรูปแบบเจดีย์จะคล้ายกันแล้ว(วัดช้างล้อมเล็กกว่า) สถานที่ตั้งยังมีส่วนคล้ายกันอีกด้วย คือ ตั้งอยู่นอกกำแพงเมืองทางทิศตะวันออก(วัดช้างล้อมใกล้กำแพงเมืองมากกว่า) และมีคูน้ำล้อมรอบเหมือนกัน(วัดช้างล้อมเล็กกว่า) ซึ่งไม่น่าจะเป็นเรื่องบังเอิญ…
“วัดอรัญญิก” เป็นวัดสำคัญที่แสดงถึงความสัมพันธ์ที่แนบแน่น และความรุ่งเรืองของ “เมืองสองแคว” กับ “เมืองสุโขทัย” แม้สภาพปัจจุบันจะทรุดโทรมลงไปมาก ด้วยผ่านกาลเวลามาหลายยุคสมัย แต่ร่องรอยศิลปกรรมหลายอย่างที่เหลืออยู่ก็ยังพอให้เราได้ชื่นชมถึงความยิ่งใหญ่ที่ผ่านมาในอดีต…
#วัดอรัญญิก #วัดช้างล้อม #วัดเสด็จ
สุวัฒน์ หม่นมั่น
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น