สมพง...มหาอำมาตย์แห่งไพรพฤกษ์

 

สมพง...มหาอำมาตย์แห่งไพรพฤกษ์


     ขณะกำลังเพลิดเพลินอยู่กับการอ่านหนังสือ “ความเป็นมาของคำสยาม, ไทย ลาว และขอม และลักษณะทางสังคมของชื่อชนชาติ” ของ จิตร ภูมิศักดิ์  สายตาก็สะดุดกับภาษามอญโบราณคำว่า “สุมฺพงฺ – สมฺเพงฺ (มหาอำมาตย์)” ความคิดก็วิ่งเข้าไปเชื่อมโยงกับต้นสมพง ที่ยืนต้นโดดเด่นอยู่ในพงพนา แม้จะออกเสียงไม่ใกล้กันสักเท่าไหร่แต่รูปอักษรดูใกล้เคียงกันมาก... 



     ด้วยทรวดทรงสัณฐานของต้นสมพงที่ยืนต้นตระหง่านตรงสูงเสียดฟ้า โคนต้นเป็นพูพอนสูงใหญ่แผ่ขยายกว้าง ทำให้ดูเด่นเป็นสง่า ทรงอำนาจยิ่งใหญ่เหนือเหล่าบริวารโดยรอบ ดูราวกับว่าเป็นมหาอำมาตย์แห่งไพรพฤกษ์จริง ๆ ...





     หลายคนอาจสงสัยว่ารูปทรงยิ่งใหญ่ขนาดนั้นทำไมไม่ยกให้เป็นราชาเลยล่ะ??? ข้อนี้ก็อยู่ที่ตัวต้นสมพงเองที่เป็นไม้เนื้ออ่อน น้ำหนักเบา  ทำให้ดูยังไม่แข็งแกร่งจนถึงขั้นยกให้เป็นราชาแห่งไม้ (ความเห็นส่วนตัวล้วน ๆ )...


     ต้นสมพงยังมีชื่อเรียกอื่นแตกต่างกันไปในแต่ละท้องถิ่น เช่น สมพุง สะพุง กะปุง กะพง งุ้น ขี้พร้า ขึง บึง ปึง งุ้น  เปว เปอคู่ และโป่งสาว  และมีชื่อเรียกที่เข้าใจตรงกันทั่วโลกว่า  Tetrameles nudiflora R.Br. 


     ในครั้งแรกที่เห็นต้นสมพงที่จันทบุรีก็ทึ่งกับความยิ่งใหญ่ของพูพอนรอบโคนต้น แต่ในใจก็อดสงสัยไม่ได้ว่าทำไมเรียกว่าต้นสมพง เพราะดูคล้ายเป็นชื่อคนเสียมากกว่า เกือบ ๒๐ ปีผ่านไป มาถึงตอนนี้คิดว่าได้คำตอบเป็นที่น่าพอใจในระดับหนึ่งแล้ว...             


...สมพง สุมฺพงฺ  สมฺเพงฺ #มหาอำมาตย์แห่งไพรพฤกษ์…


#สมพง #สะพุง

ความคิดเห็น

แสดงความคิดเห็น

โพสต์ยอดนิยมจากบล็อกนี้

วิถีชาวน้ำ…วิถีสองแคว (2)

รูปภาพ
  วิถีชาวน้ำ…วิถีสองแคว(2) เป็นที่ทราบกันดีว่าเมืองสองแควมีแม่น้ำเป็นเส้นเลือดหล่อเลี้ยงบำรุงเมืองมาแต่โบราณ การค้าขายตามเส้นทางน้ำที่เฟื่องฟูก็นำพาผู้คนเข้ามาอยู่อาศัยอย่างหนาแน่น ทั้งเรือนแพในน้ำ โรงเรือน บ้านพัก ตลาด ทั้งชายตลิ่งและริมฝั่ง…                ชุมชนชาวแพริมแม่น้ำน่าน เมืองพิษณุโลก จังหวัดพิษณุโลก" พ.ศ. 2527                             ภาพโดย : Linda De Volder นักท่องเที่ยวชาวฝรั่งเศส เมื่อบ้านเมืองพัฒนา เศรษฐกิจขยายตัว และประชากรเมืองเพิ่มมากขึ้น ก็มีการขยับขยายกระจายตัวออกไปทำไร่ ทำนา ห่างไกลจากแหล่งน้ำมากขึ้น แต่ถึงอย่างนั้น “ที่ชายตลิ่ง” ก็ยังคงมีความสำคัญอยู่ ทั้งในการเป็นเส้นทางสัญจรขึ้นลง แม่น้ำ เพื่อใช้น้ำอุปโภค บริโภค และแหล่งเพาะปลูกพืช ผัก สร้างที่พัก ที่อยู่อาศัย… ปัจจุบันชุมชนริมน้ำ คือ “เรือนแพ” ก็ลดน้อยหายไปตามแรงกดดันของการพัฒนา ต่อมาก็เป็น “ชุมชนริมฝั่ง” ที่ขยับขยายไปทางไหนไม่ได้แล้ว ที่ดินริมฝั่งซึ่ง ปรกติน้ำไม่ท่วมถึง บางหลังสร้างที่อยู่...
Read more »

จาก “ชาโขล” มา “ชะโคล่” จึงมาเป็น “สระโคล่”

รูปภาพ
  จาก “ชาโขล” มา “ชะโคล่” จึงมาเป็น “สระโคล่” ครั้งแรกที่เห็นชื่อ “บ้านสระโคล่” ตำบลหัวรอ ก็สะดุดกับความแปลกของชื่อ ด้วยไม่ค่อยคุ้นกับคำว่า “โคล่” สักเท่าไหร่ ที่เห็นก็มีแต่ “บางโคล่” ชุมชนมอญ ริมแม่น้ำเจ้าพระยา ที่บางกอก แต่เมื่อค้นหาความหมายคำว่า “โคล่” ก็ไม่ได้คำตอบ สันนิษฐานได้เพียงว่า น่าจะมาจากภาษา “มอญ” … เนื่องด้วยมีคำว่า ”สระ” นำหน้า “โคล่” เบื้องต้นจึงสันนิษฐานว่า หมายถึง “สระ” ที่เรียกว่า “โคล่” เมื่อลองสืบค้นดูก็เจอแต่ “คลองสระโคล่” และ “บ้านสระโคล่” ส่วน “สระ” ที่พอจะเป็นที่รู้จักกันแถวนั้นก็มี “สระเก้าห้อง” ซึ่งเป็นที่ตั้งของวัดสระเก้าห้อง วัดโบราณที่ในอดีตเคยเป็นวัดร้างมาก่อน… อย่างไรก็ดี โชคก็ช่วยไขปริศนาให้คลายไปได้เปลาะหนึ่ง เมื่อเจอกับคำว่า “ชาโขล” ใน “แผนที่เมืองพิษณุโลกในตำราพิไชยสงคราม” ระบุว่า “ชาโขล” อยู่ห่างจากศูนย์กลางเมือง 185 เส้น ไปทางทิศตะวันออก เฉียงไปทางใต้เล็กน้อย ซึ่งก็พออนุมานได้ว่าหมายถึง “สระโคล่” ในปัจจุบัน…                                     แผนที่...
Read more »

วัดสะกัดน้ำมัน…พิษณุโลก

รูปภาพ
  วัดสะกัดน้ำมัน…พิษณุโลก เมื่อนานมาแล้ว เห็นชื่อวัดนี้ก็ว่าแปลกดี สงสัยในใจว่าเขาสกัดน้ำมันอะไร ช่วงนั้นการเจาะน้ำมันปิโตรเลียมที่ลานกระบือ กำแพงเพชรกำลังดัง เป็นอนาคต เป็นความหวังในการพัฒนาประเทศ ในใจก็คิดไปว่าบริเวณแถววัดคงมีการสกัดน้ำมันจากใต้ดินมาแต่โบราณ จนถึงกับนำมาใช้ตั้งเป็นชื่อวัด… ต่อเมื่อมีโอกาสได้มาเที่ยววัด เห็นสถานที่ สภาพแวดล้อม และสัมผัสบรรยากาศโดยรอบ  บริเวณวัดค่อนข้างร่มรื่น มีต้นยางนาสูงเด่นท่ามกลางหมู่แมกไม้ ความคิดหนึ่งก็ผุดขึ้นมา หรือว่า “สะกัดน้ำมัน” จะมาจากการสกัดน้ำมันจากต้นยางนากันนะ… จากพระนิพนธ์ “จดหมายระยะทางไปพิษณุโลก” (พ.ศ.2444) โดยสมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ กล่าวถึงน้ำมันยางของชาวบ้านแถบวัดสนามคลีต่อแดนเมืองพิจิตรว่า “…แล้วดูเขาทำน้ำมันยาง เขาขายกันปิ๊บละ ๖ สลึง ปิ๊บน้ำมันปิโตรเลียมเปนเครื่องตวง…” และเมื่อย้อนดูสินค้าออกจากมณฑลพิษณุโลก ในราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๑๗ น่า ๔๑ ร.ศ.๑๑๙ สำรวจในปี พ.ศ.2441มีรายการสินค้าออก “…น้ำมันยาง ๔,๙๓๑๐ ทนาน ราคาทนาน ละ ๘ อัฐ เงิน ๖,๑๖๓ บาท…” แสดงว่าบริเวณท้องถิ่นแถบนี้มีการสกัดน้ำมันจากต้นยางกันเป็น...
Read more »